ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ
Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Τον 4ο π.Χ. αιώνα τα Στάγειρα ήταν μια μικρή πόλη της Χαλκιδικής, η οποία υπαγόταν στη δικαιοδοσία του βασιλιά της Μακεδονίας. Εκεί γεννήθηκε το 384 π.Χ. ο Αριστοτέλης, που έμελλε να γίνει ένας από τους πλέον σημαντικούς Έλληνες φιλοσόφους της αρχαιότητας. Σήμερα η περιοχή ονομάζεται Λιοτόπι, και βρίσκεται μισό χιλιόμετρο νότια του χωριού Ολυμπιάδα. Ο Αριστοτέλης καταγόταν από σημαντική και πλούσια οικογένεια. Ο πατέρας του Νικόμαχος ανήκε στο γένος των Ασκληπιάδων και οι ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ήταν προσωπικός γιατρός, φίλος και σύμβουλος του βασιλιά Αμύντα Β΄, πατέρα του Φιλίππου Β΄ της Μακεδονίας. Η μητέρα του, Φαιστίδα, καταγόταν από τη Χαλκίδα. Ο Αριστοτέλης πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Πέλλα, στη μακεδονική βασιλική Αυλή. Οι γονείς του πέθαναν όταν ήταν ακόμη παιδί και την ανατροφή του ανέλαβε ένας συγγενής και φίλος του πατέρα του, ο Πρόξενος.

Ο Αριστοτέλης σε ηλικία δεκαεπτά ετών (367 π.Χ.) αποφάσισε να αφήσει την Μακεδονία και να δοκιμάσει την τύχη του στην Αθήνα, όπου εγκαταστάθηκε ως μέτοικος. Έγινε μέλος της Ακαδημίας του Πλάτωνα και αντί να γίνει γιατρός, όπως ο πατέρας του, προτίμησε να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία και τις επιστήμες. Στην Ακαδημία έμεινε είκοσι ολόκληρα χρόνια (367-347 π.Χ.), ως το θάνατο του δασκάλου του, αλλά γι’ αυτό το διάστημα δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες. Το 347 π.Χ. πεθαίνει ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης εγκαταλείπει την Ακαδημία και την Αθήνα. Μετά από πρόσκληση του Ερμία, πρώην δούλου και μαθητή της Ακαδημίας και νυν τυράννου των πόλεων Αταρνών και Άσσου, πήγε στην Άσσο της Τρωάδας, στην Μ. Ασία. Όταν ο Ερμίας δολοφονήθηκε από τους Πέρσες για τα φιλομακεδονικά φρονήματά του, ο Αριστοτέλης έφυγε από τη Μικρά Ασία, και, μετά από προτροπή του Θεόφραστου, του πιο πιστού μαθητή και συνεργάτη του, εγκαταστάθηκε στη Μυτιλήνη (345 π.Χ.), όπου παρέμεινε για δύο χρόνια.

Το διάστημα 343-342 π.Χ., ο Αριστοτέλης βρίσκεται στη Μακεδονία, αρχικά στην Πέλλα και μετά στο ανάκτορο της αρχαίας πόλης Μιέζας, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη σημερινή Νάουσα. Εκεί ανέλαβε τη διαπαιδαγώγηση και την εκπαίδευση του Αλεξάνδρου, ο οποίος ήταν τότε δεκατριών ετών.

Ο Αριστοτέλης έμεινε στη Μακεδονία ως το 335/334 π.Χ., λίγο μετά τη δολοφονία του Φιλίππου, και την ανάληψη της βασιλείας από τον Αλέξανδρο. Στην συνέχεια επέστρεψε στην Αθήνα και από αυτή τη χρονική στιγμή αρχίζει η πιο γόνιμη περίοδος της ζωής του. Στην περιοχή που βρισκόταν κοντά στο ναό που ήταν αφιερωμένος στο Λύκειο Απόλλωνα και στις Μούσες, μεταξύ του λόφου του Λυκαβηττού και του ποταμού Ιλισού, ίδρυσε μια σχολή, το Λύκειο. Η σχολή αυτή ονομάστηκε «Περίπατος» διότι τα μέλη της συζητούσαν περπατώντας στους κήπους και οι οπαδοί του Αριστοτέλη ονομάστηκαν «Περιπατητικοί». Ο Αριστοτέλης στο διάστημα των δεκατριών ετών που διηύθυνε το Λύκειο (336/335-323/322 π.Χ.), έγραψε σημαντικά έργα με θέμα τη φιλοσοφία, την ηθική, τη βιολογία και την ψυχολογία. Παράλληλα, άρχισε την οργάνωση της έρευνάς του και την ταξινόμηση των επιστημών.

Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το 323 π.Χ., ενισχύθηκε στην Αθήνα το αντιμακεδονικό ρεύμα, και οι διασυνδέσεις του Αριστοτέλη με τους Μακεδόνες κίνησαν τις υποψίες των Αθηναίων, οι οποίοι έπαψαν να τον βλέπουν φιλικά.

Ο Αριστοτέλης αποσύρθηκε μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του την Ερπυλλίδα και με τα δύο του παιδιά, το Νικόμαχο και την Πυθιάδα, στη Χαλκίδα, όπου η οικογένεια της μητέρας του είχε ένα σπίτι και μια μακεδονική φρουρά φρόντιζε για την ασφάλειά του. Εκεί πέθανε το 322 π.Χ., σε ηλικία 63 ετών, από μια στομαχική ασθένεια που τον είχε ταλαιπωρήσει πολλά χρόνια. Το σώμα του μεταφέρθηκε στα Στάγειρα, όπου θάφτηκε με τιμές. Τον ανακήρυξαν "οικιστή" της πόλης και έχτισαν βωμό πάνω στον τάφο του. Στη μνήμη του καθιέρωσαν γιορτή, τα "Αριστοτέλεια", και ονόμασαν έναν από τους μήνες "Αριστοτέλειο". Η πλατεία όπου θάφτηκε ορίστηκε ως τόπος των συνεδρίων της βουλής.

Το Αλσος του Αριστοτελη

Στο πανέμορφο και ιστορικό χωριό Στάγειρα, σε υψόμετρο περίπου 500 μέτρων, δίπλα στα απομεινάρια του Μαχαλά, της πρωτεύουσας των Μαντεμοχωρίων, βρίσκεται το "Άλσος Αριστοτέλους". Αν ποτέ σας φέρει ο δρόμος σας στην περιοχή, μην παραλείψετε να το επισκεφθείτε, όχι μόνο για τα ενδιαφέροντα αντικείμενα που θα βρείτε εκεί και την υπέροχη θέα, αλλά διότι είναι και το μοναδικό θεματικό πάρκο της Χαλκιδικής. Το άλσος βέβαια προϋπήρχε και η υπέροχη τοποθεσία του, με την ανεμπόδιστη θέα σε όλο τον κόλπο της Ιερισσού, επιλέχτηκε το 1956 για να φιλοξενήσει το επιβλητικό άγαλμα του Αριστοτέλη, έργο του γλύπτη Νικόλα, για να τιμηθεί ο μεγάλος φιλόσοφος ο οποίος γεννήθηκε στα αρχαία Στάγειρα.

Τα πρωτότυπα διαδραστικά όργανα που φιλοξενούνται στον χώρο του άλσους τοποθετήθηκαν το 2003, με απόφαση της Δημοτικής Επιχείρησης Σταγείρων-Ακάνθου. Πρόκειται για πειραματικά όργανα που λειτουργούν βάσει των φυσικών νόμων που αναφέρονται στα συγγράμματα του Αριστοτέλη και ιδιαίτερα στο έργο του "Τα Φυσικά". Με αυτή την προσθήκη, το Άλσος Αριστοτέλους έχει γίνει αγαπημένος προορισμός για κάθε είδους επισκέπτη, αλλά και σχολεία, καθώς συνδυάζει μοναδικά την αναψυχή, την ψυχαγωγία και την εκπαίδευση. Υπολογίζεται ότι μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες δέχεται πάνω από 15.000 επισκέπτες το χρόνο.

Ο ΤΟΠΟΣ

• Μεταλλεία Χαλκιδικής: Η Πατρίδα Του Αριστοτέλη
• Μεταλλεία Χαλκιδικής: Τα Αρχαία Στάγειρα
• Μεταλλεία Χαλκιδικής: Η Πύλη του Αγίου Όρους
• Μεταλλεία Χαλκιδικής: Η Μονή Ζυγού
• Μεταλλεία Χαλκιδικής: Ο Πύργος του Προσφορίου